Tahribatsız Muayene Eğitim ve Sertifika Sistemleri Nelerdir?
ODTÜ Tahribatsız Muayene Merkezi Hakkında
Ağustos 16, 2023
Tahribatsız muayene yöntemlerinden herhangi birini kullanarak muayene yapacak, değerlendirecek, muayeneleri yönetecek personelin, her muayene metodu için, uluslararası tanınırlığı olan bir sistem ile eğitilip sertifikalandırılması gerekmektedir.
Dünyada en yaygın olarak, uluslararası geçerliliği olan iki eğitim ve sertifikalandırma sistemi bulunmaktadır:
- Avrupa sistemi: Temel standart EN ISO 9712
- Amerikan sistemi: Temel doküman ASNT-TC-1A (The American Society for Nondestructive Testing)
İki sistemde eğitim ve sertifikalandırma kurallarını belirler ve genel anlamda birbirlerine benzemelerine rağmen aralarında farklılıklar da mevcuttur. Aralarındaki en belirgin fark EN ISO 9712’e göre eğitim ve sertifikalandırmanın akredite olmuş eğitim ve sertifikalandırma kuruluşları tarafından verilmesi gerekirken, SNT-TC-1A’ya göre eğitim ve sertifikalandırma Seviye III tahribatsız muayene uzmanı tarafından verilebilmektedir.
EN ISO 9712 sertifikası, metot bazında, personel özeline verilen sertifikadır. SNT-TC-1A sertifikası ise metot bazında ve o metodunun kullanıldığı endüstri sektörü bazında ve personelin çalıştığı iş yeri bazında verilir. Yani SNT-TC-1A sertifikası olan bir personelin sertifikası o iş yerinde çalıştığı sürece geçerlidir ve iş yeri değişiklerinde yeni iş yerinde tekrar sınava girmesi gereklidir. Kısaca EN ISO 9712 sertifikasını personel bazında SNT-TC-1A sertifikası da iş yeri bazındadır diye düşünebiliriz.
EN ISO 9712’e göre eğitim programı genel olarak metodun tüm uygulamalarını kapsar. Örneğin eğitimi alan personele metodun kaynak, döküm, dövme, hadde v.b uygulamaları genel olarak anlatılır. SNT-TC-1A’ya göre eğitim programı ise şirketin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Şirket önce kendi eğitim talimatlarını (Written Practice-Training Guideline) SNT-TC-1A’da belirtilen önerilere göre hazırlar. Böylece eğitim ve sertifikalandırma, şirketin kendi ihtiyaçlarına göre hazırladığı talimatlara göre yapılır.
Örneğin, şirket döküm sektöründe çalışıyorsa yoğun olarak metodun döküm sektörü uygulamaları, alüminyum döküm yapıyorsa yoğun olarak metodun alüminyum döküm sektörü uygulamaları ve hatta şirket alüminyum döküm sektöründe belirli kritik parçalar üretiyorsa yoğun olarak bu parçaların muayenesi konusunda eğitim ve sertifikalandırma yapılabilir.
Bu açıdan iki sistemi karşılaştırırsak, EN ISO 9712 genel SNT-TC-1A ise amaca odaklanmış eğitim ve sertifikalandırma sistemidir diyebiliriz.
