Manyetik Parçacık Muayenesi Nedir?

Genel Bilgiler

Manyetik parçacık muayenesi ferromanyetik malzemelerdeki yüzeye açık ve yüzeyin hemen altındaki süreksizliklerin tespiti için uygulanan bir tahribatsız muayene yöntemidir. Günümüzde yüzey muayenesi testlerinden biri olarak oldukça fazla alanda kullanılmaktadır.

Tarihçe

Manyetik parçacık muayenesi ilk olarak 1870’li yıllarda tüfek namlularındaki çatlakların kontrolünde ve demiryolu alanında kullanılmaya başlanmıştır. Elektromıknatısların bu alanda kullanılmaya başlaması ise William Hooke’un 1922 yılında aldığı patentle mümkün hale gelmiştir. William Hooke küçük demir tozlarının hata tespiti amaçlı kullanılabileceğini fark etmiştir. Bu alanda ilk üretilen cihaz 1928 yılında İngiltere’de kullanılmaya başlanmıştır.

1930’lu yıllarda havacılık sektöründeki gelişmeler ile birlikte ortaya çıkan kaliteli ürün ihtiyacı bu parçaların manyetik parçacık testi ile test edilmesiyle sağlanmıştır. 1940’lı yıllarda dünya savaşının etkisiyle yöntem geliştirimiş, florışıl parçacıklar üretilmiş ve sertifikalandırma için ilk eğitim faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

1950’li yıllarda gelişen cihaz teknolojisi ile birlikte diğer üretim mamullerinde de kullanılmaya başlanmıştır. 1960’lı yıllarda saha uygulamaları için gerekli olan taşınabilir cihazlar geliştirilmiştir. 1970’li yıllardan günümüze geldiğimizde ise cihazlar ve yöntemler hala geliştirilmektedir. Günümüzde her türlü ihtiyaca uygun olarak üretilmiş taşınabilir veya tam otomatik cihazlar kullanılmaktadır.

Yöntemin Amacı

Manyetik parçacık muayenesi üretim veya kullanım sırasında oluşabilecek yüzey ve yüzeyin hemen altındaki süreksizliklerin tespitinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem sadece mıknatıslanabilen yani ferromanyetik malzemelere uygulanabilmektedir.

Demir ve alaşımları ferromanyetik malzemelere örnek olarak gösterilebilir. Günümüz sanayisinde özellikle imalat sektörlerin oldukça fazla miktarda kullanılan çelik alaşımları ferromanyetik özellik gösterdiğinden bu malzemelerde manyetik parçacık testi sıklıkla kullanılmaktadır.

Yöntemin Esasları

Bu yöntemin uygulanabilmesi için öncelikle muayene parçasının malzemesinin ferromanyetik olması gerekir.

Östenitik paslanmaz çelik dışındaki tüm çelik türleri ve alaşımları, dökme demir, kobalt ve nikel ferromanyetik olarak tanımlanan malzemelere örnek olarak verilebilir.

Östenitik paslanmaz çelik, alüminyum, bakır, pirinç, titanyum ise ferromanyetik değildir dolayısı ile bu malzemelere manyetik parçacık testi uygulanamaz.

Ferromanyetik bir malzeme mıknatıslandığında malzeme yüzeyindeki süreksizliklerde \textit{kaçak akı} oluşur. Bu durumda yüzeye demir tozları (manyetik parçacıklar) dökülürse kaçak akı bu tozları çeker ve süreksizliklerin bulunduğu yerlerde {belirtiler} oluşur. Böylece normalde gözle görülemeyen süreksizlikler görünür hale gelirler.

Ferromanyetik malzemeleri mıknatıslamak için malzemenin içinden akım geçirilir veya malzeme manyetik alan içine sokulur. Manyetik alan uygulamak için sabit mıknatıslar veya elektromıknatıslar kullanılabilir.

Muayene yüzeyindeki çatlak benzeri süreksizliklerin tespit edilebilmesi için süreksizliklerin yönleri uygulanan manyetik alan yönüne olabildiğince dik olmalıdır. Alan yönü ile süreksizliğin uzunluk yönü arasındaki açı 90- 30 derece arasında olduğunda da hataların saptanması mümkün olmaktadır.

Süreksizliklerin yüzeye açık olmaları şart değildir; ancak yüzeye ne kadar yakınlarsa o kadar rahat tespit edilirler. Süreksizliğin konumu yüzeyin 0.2 mm’nin daha altına indikçe tespit edilebilirliği hızla azaldığından yüzey altındaki hataların tespiti için çok güvenilir bir yöntem değildir.

Personel Sertifikalandırılması

Eğitim

Muayene personelini kalifikasyon için yeterli bilgi ve beceri ile donatmak için personelin mutlaka eğitim alması gerekmektedir. Bütün sertifikalandırma standartları uygun bir eğitimi şart koşmaktadır. Eğitim, sınıfta veya internet ortamında yapılabilir.

Tecrübe

Tecrübe kalifiye (vasıflandırılmış) ve/veya sertifikalı bir personel gözetiminde yapılan belli bir muayene yöntemine ilişkin çalışmalardır. Bu çalışmalar test hazırlıkları, kalibrasyon, testin uygulanması vb. aktiviteleri kapsar. Eğitim için harcanan süre tecrübe için sayılamaz. Tecrübe için gerekli süre işverenin yazılı talimatlarında belirtilir.

Sertifika

Tahribatsız muayene personelinin sertifikalandırılması işverenin sorumluluğu altındadır. İşverenin yazılı talimatlarında bulunan eğitim, tecrübe ve sınav gerekliliklerini yerine getiren personel işveren tarafından sertifikalandırılabilir. Sertifikanın geçerlilik süresi yazılı talimatlarda bulunur. Sertifikalandırmadan önce aday yazılı talimatlarda belirtilen vasıflandırma gerekliliklerini (eğitim, tecrübe, sınav) kanıtlayacak belgelere sahip olmalıdır.

Eğitim Takvimi

Ücretlendirme

Satın alma sayfasına ilerle >